الف) مالکیت صنعتی که شامل حق اختراع، طرحهای صنعتی، علائم تجاری و علائم جغرافیایی میشود.
ب) حقوق مالکیت ادبی و هنری که به حمایت از حقوق مؤلفان و منصفان و هنرمندان میپردازد. لیکن در ایران به دلیل عدم الحاق به کنوانسیون برن و رم در زمینه کپی رایت حمایت کافی از این حقوق بعمل نمیآید.
حقوق مالکیت فکری شامل دو دسته حقوق معنوی و حقوق مادی است. مالکیت معنوی صرفاً جنبه اعتباری و معنوی دارد و به مالک آن امکاناتی برای حفاظت از مالکیت خود میدهد. مثلاً نویسنده یک کتاب، به جز این که نامش به عنوان پدیدآورنده اثر برده میشود، میتواند اجازه انتشار آن را بدهد (یا مانع از نشر شود) و همچنین جلوی تحریف آن را بگیرد. دسته دیگر مالکیت فکری حقوق مادی است که شامل اعطای بهرهبرداری مالی و منافع تجاری حاصل از مالکیت فکری و در نتیجه اعطای درآمدهای حاصل به مالک مادی، که شخص حقیقی یا حقوقی است، میشود. حقوق معنوی به هیچ عنوان قابل واگذاری نیست، اما حقوق مادی قابل خرید و فروش است. به عنوان مثال، کارمند بخش تحقیق و توسعه یک شرکت تجاری که در حین انجام وظیفه خود به اختراعی دست پیدا میکند، مالک معنوی آن اختراع است.
اگر چه مالک مادی آن اختراع شرکت تجاری محل دستیابی به اختراع خواهد بود. مقررات مختلفی در ایران در مورد مالکیت فکری وجود دارد؛ «قانون ثبت علائم و اختراعات» مصوب ۱۳۱۰ و آئین نامه اصلاحی آن مصوب ۱۳۳۸ به حق مخترع و مالکیت فکری در حوزه صنعت و تجارت می پردازند. یک پیمان بین المللی معروف به «اتحادیه پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی و تجارتی و کشاورزی» مصوب ۱۸۸۳، که ایران در سال ۱۳۳۷ به آن ملحق شده، از دیگر اسناد قانونی ایران در این زمینه است. در زمینه حق مؤلف و هنرمند نیز قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ و آئین نامه اجرائی آن مصوب ۱۳۵۰ در کنار «قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی» مصوب ۱۳۵۲ از منابع قانونی در حقوق ایران در این زمینه است.
در قوانین ایران مهمترین معیار برای حمایت قانونی از آثار هنری و ادبی مبتکرانه بودن اثر است؛ یعنی باید چیزی از قریحه و خلاقیت و ابتکار هنرمند در اثر او منعکس شود تا بتواند مدعی مالکیت بر آن اثر باشد. انتشار و باز نشر آثار بدون اجازه پدیدآورنده اثر جرم محسوب میشود و ۳ تا ۶ ماه حبس برای آن در نظر گرفته شده است. ضمن اینکه زیان دیده میتواند درخواست جبران ضرر و زیان خود را داشته باشد.
مشخصات مشترک انواع مالکیتهای فکری غیرقابل لمس بودن، انحصاریت، قانونی بودن و محدود بودن به ناحیه خاص است. تفاوت این نوع مالکیت با مالکیت کلاسیک در آن است که موضوع آن یک اثر فکری و تراوشهای ذهنی انسان است و نه یک پدیدۀ معین مادی. مالکیت فکری ماهیتی مرکب از حقوق مالی و حقوق غیرمالی و مربوط به شخصیت انسان دارد. این ماهیت ترکیبی به ویژه در زمانی که نویسندههای حق انتشار اثر خود را به ناشر واگذار میکند مشخص میشود. چیزی که با این قرارداد منتقل میشود حق انتشار مادی و بهرهبرداری مالی از اثر است اما حق شخصی نویسنده برای دفاع از اثر و تجدیدنظر در آن باقی است و این بخش از حقوق وی که به حقوق معنوی یا اخلاقی شهرت دارد همچون دیگر حقوق مادی قابل انتقال نیست. نسبت به واژۀ مالکیت در نام این حقوق نیز این ایراد وارد شده که حقوق مربوط به پدیدههای موضوع مالکیت فکری هر چند به مالکیت شباهت دارد ولی اوصاف مالکیت را ندارد.
کلیهی حقوق متعلق به مرکز حقوقی و داوری صلح و قانون است.